Lotte is een 22-jarige topsportster die op nationaal niveau zwemt. Ze meldt zich met terugkerende instabiliteitsklachten van de rechter schouder, zonder acuut trauma. De klachten zijn geleidelijk ontstaan tijdens intensieve zwemtrainingen, met name bij crawl in de eindstand van exorotatie en abductie. Ze omschrijft een instabiel gevoel alsof de schouder “uit de kom” dreigt te gaan, vooral bij snelle of krachtige bewegingen boven schouderhoogte. Hoewel dagelijkse activiteiten geen probleem vormen, beïnvloedt het de sportprestaties aanzienlijk. Eerdere trajecten gericht op kracht en mobiliteit boden geen duurzaam effect. Een schouderoperatie werd besproken, maar de sportarts adviseerde eerst een specialistisch revalidatietraject met focus op motorische controle.
Klinische presentatie
Bij lichamelijk onderzoek zijn er geen aanwijzingen voor structurele laxiteit (apprehension test negatief). Orthopedische tests zijn weinig informatief. Opvallend is echter een duidelijke scapulohumerale dyskinesie tijdens abductie en exorotatie: de scapula beweegt vertraagd en onregelmatig mee. Dynamische stabiliteitstesten tonen een verminderde co-contractie van de rotator cuff. EMG-analyse toont een verstoord activatiepatroon van vooral de m. infraspinatus en m. subscapularis tijdens snelle of belastende bewegingen – een patroon dat overeenkomt met type III-instabiliteit binnen de Stanmore-classificatie. Proprioceptieve controle is verminderd, met name boven schouderhoogte, en het gevoel van “onbetrouwbaarheid” treedt vooral op bij dynamische tasks.
Klinisch redeneren en classificatie schouderinstabiliteit
Volgens de classificatie uit de cursus en The Unstable Shoulder valt Lotte binnen de groep “atraumatische, motorisch-gebaseerde instabiliteit” (Stanmore Polar Type III). De afwezigheid van capsulolabraal letsel, gecombineerd met gestoorde neuromusculaire controle en scapulaire dyskinesie, past bij het profiel van jonge sporters met hoge belastingsfrequentie en subtiele motorische ontregeling.
Psychosociale factoren zoals prestatiestress, faalangst of een sterke fixatie op controle zijn bij deze groep vaak versterkend aanwezig. Educatie en zelfregulatie zijn dan ook essentieel in het behandeltraject.
Revalidatie-opbouw
Het traject werd gefaseerd opgebouwd in drie progressieve fasen:
Fase 1 – Bewustwording en activatie
Doel: verbeteren van selectieve activatie van de infraspinatus en subscapularis.
- Lage belastingsoefeningen in zijlig en zit.
- Gebruik van spiegeltraining en EMG-biofeedback.
- Oefeningen gebaseerd op de “motor control strategy” uit het Watson protocol.
Fase 2 – Coördinatie en scapulaire stabiliteit
Doel: bevorderen van ritmische en functionele scapulothoracale samenwerking.
- Wall slides, serratus push-ups en perturbatietraining.
- Timing en kwaliteit van scapulabeweging stonden centraal.
- Educatie over co-contractie versus krachttraining.
Fase 3 – Integratie in sportspecifieke context
Doel: transfer naar het water.
- Crawlbewegingen met therabandweerstand, plyometrische oefeningen met medicine ball.
- Videoanalyse en watertraining met de zwemtrainer.
- Exposure-therapie om kinesiophobia te reduceren.
Doorheen alle fasen werd psycho-educatie ingezet: uitleg over het verschil tussen mobiliteit, kracht en motorische controle, en waarom chirurgie in haar geval waarschijnlijk niet nodig was.
Resultaat
Na acht weken rapporteert Lotte geen subjectieve instabiliteit meer. Ze traint weer volledig mee. EMG laat een genormaliseerd activatiepatroon zien en scapulaire ritmiek is sterk verbeterd. De orthopedisch chirurg acht operatief ingrijpen niet langer nodig. De casus onderstreept de meerwaarde van motorisch georiënteerde revalidatie bij niet-structurele schouderinstabiliteit.
Reflectie en relevantie
Deze casus is exemplarisch voor een moderne kijk op schouderinstabiliteit (bekijk ook onze gratis webinar: Schouderinstabiliteit met prof. dr. Anju Jaggi): niet elk instabiel gevoel betekent een structureel letsel. Solving Complex Shoulder Problems leert fysiotherapeuten om deze differentiatie te maken en motorische strategieën doelgericht in te zetten – ondersteund door recente inzichten en praktische protocollen zoals die van Watson en Derby.
De schoudercursus over schouderinstabiliteit van dr. Anju Jaggi
Onze tweedaagse cursus ‘Solving complex shoulder problems’ helpt je klachten van de schoudergordel beter te begrijpen door te focussen op het beïnvloeden van de motorische controle. Als cursist word je daarnaast meegenomen in de problematiek van schouderinstabiliteit veroorzaakt door gebrek aan rotator cuff controle, rotator cuff insufficiëntie en de classificatie en behandeling van niet traumatische instabiliteit. Meer weten over onze KNGF geaccrediteerde nascholing schoudercursus van Anju Jaggi ».
