Rotator cuff scheuren zijn een veelvoorkomend probleem bij oudere patiënten en kunnen leiden tot pijn en functieverlies in de schouder. Hoewel oefentherapie vaak wordt aanbevolen als primaire behandelmethode, bestaat er nog steeds onzekerheid over welke oefeningen het meest effectief zijn.
Het onderzoek van Cools et al. (2020) analyseert de spieractiviteit tijdens verschillende schouderoefeningen om fysiotherapeuten te helpen bij het selecteren van de meest geschikte oefeningen voor hun patiënten. In deze blog bespreken we de kernpunten van dit onderzoek en de implicaties voor de praktijk.
Kernpunten uit het onderzoek
- Belang van oefentherapie bij rotator cuff scheuren
- Rotator cuff (RC) scheuren komen veel voor bij ouderen, met een prevalentie van 22% op 65-jarige leeftijd en meer dan 62% bij 80-plussers.
- Niet-operatieve behandeling, zoals oefentherapie, wordt aanbevolen om spierbalans en functie te behouden.
- Onderzoeksmethode: EMG-analyse van schouderoefeningen
- EMG (elektromyografie) werd gebruikt om de activiteit van acht schouderspieren te meten tijdens een reeks oefeningen.
- 55 gezonde deelnemers (18-60 jaar) werden ingedeeld in drie leeftijdscategorieën om leeftijdsgebonden verschillen te onderzoeken.
- Oefeningen omvatten gesloten keten bewegingen (zoals bench/wall slides) en open keten bewegingen (zoals de Levy-oefeningen).
- Effectiviteit van verschillende oefeningen
- Bench/wall slides toonden een progressieve toename in activiteit van de anterior deltoid (AD), terwijl de belasting op de RC relatief laag bleef.
- Levy-oefeningen activeerden de AD en scapulaire spieren op een gecontroleerde manier, wat nuttig kan zijn voor patiënten met een beperkte RC-functie.
- Leeftijdsgerelateerde veranderingen in spieractiviteit
- Oudere deelnemers (47-60 jaar) vertoonden een verhoogde activiteit van de anterior deltoid (AD), infraspinatus (IS) en middelste trapezius (MT).
- De activiteit van de onderste trapezius (LT) was lager bij oudere deelnemers, wat kan wijzen op een verminderde scapulaire stabiliteit.
- Mogelijk speelt een veranderde houding, zoals een grotere thoracale kyfose, een rol in deze verschillen.
- Klinische implicaties voor fysiotherapeuten
- Oefeningen met lage belasting op de RC, zoals gesloten keten bewegingen, zijn effectief om de schouderfunctie te verbeteren zonder overmatige stress op de pezen.
- Progressieve belasting is cruciaal: weerstand toevoegen aan een wall slide verhoogt de spieractiviteit op een gecontroleerde manier.
Voor oudere patiënten kan het nuttig zijn om specifieke oefeningen op te nemen die de onderste trapezius versterken en scapulaire stabiliteit verbeteren.
Aanbevelingen voor fysiotherapeuten
Het onderzoek van Cools et al. (2020) biedt waardevolle inzichten voor fysiotherapeuten die werken met patiënten met degeneratieve rotator cuff scheuren. Door de juiste oefeningen te selecteren op basis van EMG-gegevens, kunnen therapeuten een effectieve en veilige revalidatie aanbieden.
Door progressieve weerstand toe te passen en specifieke spiergroepen te trainen, kan de functie van de schouder worden verbeterd zonder overmatige belasting van de RC. Dit benadrukt het belang van evidence-based oefentherapie in de fysiotherapiepraktijk.
- Gebruik progressieve belasting
- Begin met lage weerstandsoefeningen, zoals bench slides zonder extra belasting.
- Verhoog geleidelijk de moeilijkheid door weerstand toe te voegen, zoals een elastische band of een schuine bank.
- Focus op de anterior deltoid en scapulaire spieren
- Deze spieren spelen een compenserende rol bij patiënten met RC-disfunctie.
- Oefeningen zoals resisted wall slides en Levy-inclinatie oefeningen kunnen de schouderfunctie verbeteren zonder de RC te overbelasten.
- Pas oefentherapie aan op leeftijd en houding
- Oudere patiënten kunnen baat hebben bij oefeningen die gericht zijn op scapulaire stabiliteit, zoals specifieke activatie van de onderste trapezius.
- Een individuele aanpak is nodig om rekening te houden met houdingsafwijkingen en verminderde spierkracht.
Bronvermelding
Cools AM, Van Tongel A, Berckmans K, Spanhove V, Plaetevoet T, Rosseel J, Soen J, Levy O, Maenhout A. Electromyographic Analysis of Selected Shoulder Muscles During a Series of Exercises, Commonly Used in Patients with Symptomatic Degenerative Rotator Cuff Tears. Journal of Shoulder and Elbow Surgery (2020). doi: 10.1016/j.jse.2020.03.019.
De schoudercursussen van prof. dr. Ann Cools
Ann Cools is een Belgische fysiotherapeut en onderzoeker, die bekend staat om haar expertise in schouderrevalidatie en -behandeling. Ze heeft ook haar eigen schoudercursussen ontwikkeld, genaamd “Schouderklachten (level I, II en III)”, waarin ze zich richt op het ontwikkelen van een dieper begrip van de anatomie en biomechanica van de schouder en het toepassen van wetenschappelijk onderbouwde revalidatieprincipes.
Via haar eigen wetenschappelijke stroomdiagrammen helpt ze je om duidelijker schouderpijn te definiëren en heeft ze een algoritme voor de scapula revalidatie.
De tweedaagse ‘Basiscursus Schouderklachten’ worden behandelingsrichtlijnen beschreven voor de meest voorkomende (chronische) schouderaandoeningen zoals rotator cuff aandoeningen, traumatische en atraumatische instabiliteit, scapulaire dyskinesis en sportspecifieke schouderpijn. Andere onderwerpen die zoal aan bod komen zijn: Revalidatie bij anterieure instabiliteit (TUBS), multidirectionele (AMBRI), functionele overbelastingsstabiliteit, manuele mobilisatie en spierverlengende technieken bij subacrominaal conflict en GIRD en tot slot scapulothoracale revalidatie oefening (kracht en musculaire evenwicht). Meer weten over onze KNGF geaccrediteerde nascholing schoudercursus van Ann Cools ».
