Frozen shoulder, of adhesieve capsulitis, is een complex en vaak frustrerend schouderprobleem waarbij pijn en bewegingsbeperking hand in hand gaan. De aandoening kent verschillende fases, met de pijnlijke fase als eerste en meest invaliderende. Volgens prof. dr. Jeremy Lewis is een gedifferentieerde aanpak per fase cruciaal, omdat elke fase een andere behandeling vereist.
Casus: Marijke, 59 jaar, verpleegkundige
Marijke meldt zich met hevige, constante pijn in haar rechterschouder. Actieve en passieve exorotatie zijn beide met meer dan 50% verminderd ten opzichte van de andere zijde. Ze heeft nachtelijke pijn en ervaart beperkingen bij ADL-taken zoals aankleden en haren kammen. De röntgenfoto toont geen afwijkingen. Diagnose: primaire frozen shoulder in de pijnlijke fase.
Klinisch redeneren en onderbouwing bij een frozen shoulder
De diagnose frozen shoulder wordt klinisch gesteld: leeftijd 59 jaar, symmetrische beperking van actieve en passieve beweging, vooral exorotatie, met normale beeldvorming. Marijke bevindt zich in de pijnlijke fase, waarin spieractiviteit en inflammatoire processen domineren boven capsulaire contractie.
Volgens een systematische review van Lewis (2021) is injectietherapie de meest effectieve interventie in deze fase. Een combinatie van een intra-articulaire glenohumerale injectie met corticosteroïden en een subacromiale injectie leidt tot significante pijnreductie en verbetering in hand-op-rug beweging.
Een belangrijk aandachtspunt binnen het klinisch redeneren is het herkennen van het verschil tussen primaire capsulitis en secundaire oorzaken van schouderstijfheid, zoals postoperatieve of posttraumatische adhesies. Bij Marijke is er geen voorgeschiedenis van trauma, operatie of systemische aandoeningen (zoals diabetes mellitus), wat de diagnose “idiopathische frozen shoulder” versterkt. Daarnaast wordt aanbevolen om bij twijfel de Shoulder Symptom Modification Procedure (SSMP) toe te passen: deze laat zien in hoeverre pijn en ROM verbeteren bij scapulaire correctie, humerale translatie of thoracale extensie. Een afwezig effect ondersteunt een intra-articulair proces, zoals adhesieve capsulitis, terwijl positieve responsen eerder wijzen op perifere spierinhibitie of scapulaire dyskinesie.
Behandelplan
- Week 1: Informed consent voor injectie op basis van shared decision making.
- Uitvoering onder echogeleiding:
- Glenohumerale injectie (corticosteroïd + lidocaïne)
- Subacromiale injectie voor ROM-winst
- Uitvoering onder echogeleiding:
- Week 2-4: Oefentherapie gericht op distraheren van de pijnbeleving (VR, metronoom, ademhaling, contralaterale training)
- Week 5-6: Mobilisatie onder pijndrempel, thuisprogramma met dagelijks lichte ROM-oefeningen
In de pijnlijke fase van frozen shoulder ligt de focus op pijnreductie en het behouden van mobiliteit. Injectietherapie is hierbij, mits goed getimed en uitgevoerd, een waardevolle interventie. De fysiotherapeut moet het klinisch beeld nauwkeurig beoordelen en de behandeling afstemmen op de individuele belastbaarheid.
Tijdens onderstaande gratis webinar zal prof. dr. Jeremy Lewis, internationaal erkend schouderspecialist en expert op het gebied van schouderpathologie, de laatste wetenschappelijke inzichten in de diagnose en behandeling van frozen shoulder bespreken.
Bron: Webinar “Frozen Shoulder – Prof. Dr. Jeremy Lewis”
De schoudercursus van prof. dr. Jeremy Lewis
Tijdens de tweedaagse cursus ‘The Shoulder: Theory & Practice’ voor Fysiolinks legt hij de nadruk op een biopsychosociale benadering van de schouderrevalidatie, een combinatie van evidence based oefeningen, pijnwetenschap, levensstijl, psychosociale factoren en educatie. Zijn belangrijkste klinische expertisegebieden zijn: subacromiale pijn (impingement) syndroom, rotator cuff peesproblemen, schouderpijnsyndromen en frozen shoulder.
Daarnaast biedt de cursus praktische trainingen, veel educatie over de anatomie en biomechanica van de schouder, over de invloed van houding en spieronbalans en zijn verband met schouderpathologie, evenals over hoe schouderaandoeningen kunnen worden gediagnosticeerd en behandeld. Meer weten over onze KNGF geaccrediteerde nascholing schoudercursus van Jeremy Lewis ».