Fysiotherapeuten spelen een cruciale rol in het begeleiden van sporters bij blessurepreventie en revalidatie. Traditionele benaderingen focussen vaak op geïsoleerde spierversterking en biomechanische correcties. Maar in zijn invloedrijke werk “Motorisch leren en het aansturen van bewegingen” stelt Frans Bosch een ander perspectief centraal: beweging is complex, contextafhankelijk en adaptief. Deze inzichten zijn fundamenteel voor het begrijpen van efficiënte sportrevalidatie, met name bij hardlopers.
In deze blog analyseren we Bosch’ visie, verbinden die met de praktijk van hardloopanalyse fysiotherapie en leggen we de brug naar de Fysiolinks cursus van Runeasi: Van hardloopanalyse tot functionele oefentherapie.
Kernpunten uit het artikel van Frans Bosch
1. Beweging is context-gedreven, niet repetitief
Bosch stelt dat motorisch leren niet gebaseerd is op eindeloze herhaling van exact dezelfde beweging. In plaats daarvan leert het lichaam door variatie en het continu aanpassen aan veranderingen in de omgeving en het lichaam zelf.
-
Toelichting: Tijdens hardlopen past het neuromusculaire systeem zich voortdurend aan aan bijvoorbeeld ondergrond, vermoeidheid en snelheid. Dit betekent dat training en revalidatie ook deze variabiliteit moeten omarmen.
2. Attractoren en fluctuatoren: het nieuwe bewegingsdenken
Bosch introduceert de termen ‘attractoren’ (stabiele componenten in een beweging) en ‘fluctuatoren’ (variabele componenten).
-
Toelichting: In plaats van te streven naar biomechanische perfectie, moet een fysiotherapeut zich richten op het versterken van de attractoren (zoals een stabiele romp of heupcontrole bij hardlopen), terwijl fluctuatoren variatie toelaten om adaptief vermogen te vergroten.
3. Spiersynergieën en reflexdominantie
Een andere kerncomponent van Bosch’ benadering is dat beweging vooral wordt aangestuurd via reflexmatige, automatische processen, in plaats van bewuste spiercontrole.
-
Toelichting: Bij sportrevalidatie betekent dit dat oefeningen niet gericht moeten zijn op het ‘aanspannen’ van een spier, maar op het creëren van contexten waarin die spier vanzelf, reflexmatig, actief wordt.
4. Rehabilitatie = motorisch leren
-
Toelichting: Bosch benadrukt dat elke fase van revalidatie een leersituatie is. Het doel is niet alleen fysiek herstel, maar ook het heropbouwen van efficiënte bewegingspatronen. Dit sluit naadloos aan bij het werken met cursus hardloopanalyse waarin een loopbeweging niet mechanisch wordt gecorrigeerd, maar via motorisch leren wordt herbouwd.
Praktische implicaties voor fysiotherapeuten
1. Hardloopanalyse fysiotherapie moet dynamisch zijn
Een effectieve hardloopanalyse kijkt niet alleen naar hoekmetingen of voetlanding, maar analyseert ook hoe een sporter reageert op variatie (bijv. snelheid, ondergrond, vermoeidheid).
-
Tools zoals Runeasi maken het mogelijk om bewegingsvariatie en spierbelasting live te meten en interpreteren – ideaal om attractoren en fluctuatoren te identificeren.
2. Oefentherapie = oefenen met variatie
In plaats van geïsoleerde krachtoefeningen, moeten oefenvormen worden gekozen die:
-
een functionele context hebben (bijv. dynamische balansoefeningen),
-
sensorische input bevatten (zoals instabiele ondergronden),
-
en sport-specifieke componenten integreren (zoals plyometrie voor hardlopers).
3. Interne versus externe focus
Bosch raadt af om patiënten voortdurend intern te laten focussen (“span je bilspier aan”). Externe focus (“spring zo hoog mogelijk”) leidt tot betere motorische controle.
Bronvermelding:
Bosch, F. (2013). Motorisch leren en het aansturen van bewegingen. Versie VT3, PDF-editie.
Welke nascholingscursussen kunnen jou als fysiotherapeut hierbij verder helpen?
Het werk van Frans Bosch biedt een paradigmaverschuiving in sportrevalidatie en motorisch leren. Geen rigide herhaling, maar variatie, context en reflexen vormen de kern. Door deze inzichten toe te passen, kunnen fysiotherapeuten hun aanpak bij hardloopanalyse, sportrevalidatie en oefentherapie fundamenteel verbeteren.
De cursus “Van hardloopanalyse tot functionele oefentherapie” van Fysiolinks past de principes van Frans Bosch concreet toe in de praktijk. Onder leiding van experts wordt geleerd:
-
Hoe je dynamische hardloopanalyses uitvoert met moderne technologie (zoals Runeasi),
-
Hoe je trainingsprogramma’s opstelt volgens principes van motorisch leren,
-
En hoe je sportrevalidatie personaliseert op basis van variatie en adaptatie.
Deze cursus is onmisbaar voor fysiotherapeuten die een moderne aanpak willen integreren in hun dagelijkse praktijk met hardlopers en andere sporters. Meer weten over onze KNGF geaccrediteerde nascholingscursus Loopanalyse bij de geblesseerde atleet ».
