Explain Pain webinar – Verwachtingen over therapie

, , ,

In deze webinar bespreken we met MSc Bart van Buchem en een ervaringsdeskundige Jef Huijbers hoe verwachtingen een grote rol in het therapeutische proces spelen. Gaat het over? Hoe lang gaat het nog duren? Is er wel iets aan te doen? Hoe kun je als fysiotherapeut invloed uitoefenen op het proces van de verwachtingen? En hoe kun je de patiënt centraal stellen in dit proces?

Als fysiotherapeut is het belangrijk om realistische verwachtingen te creëren bij de patiënt, ongeacht of de patiënt overtuigd is van volledige genezing of het idee heeft dat niets meer helpt. Hieronder vind je enkele suggesties voor hoe je als fysiotherapeut met deze scenario’s om kunt gaan:

Scenario 1: Patiënt is overtuigd van volledige genezing

Het is belangrijk om de patiënt te begrijpen en hun verwachtingen te respecteren. Leg uit dat het verminderen van chronische pijn vaak een langdurig en complex proces is, waarbij veel factoren betrokken zijn. Leg uit dat behandelingen gericht zijn op het verminderen van pijn en het verbeteren van de kwaliteit van leven, maar dat volledige genezing mogelijk niet haalbaar is.

Je kunt de patiënt ook aanmoedigen om realistische doelen te stellen en samen met hen een behandelplan opstellen dat past bij hun individuele behoeften en mogelijkheden. Het is belangrijk om de patiënt te ondersteunen en te motiveren om zelfmanagementtechnieken te gebruiken, zoals oefeningen en ontspanningstechnieken, om de pijn te verminderen en de kwaliteit van leven te verbeteren.

Scenario 2: Patiënt denkt dat niets meer helpt

Het is belangrijk om te begrijpen waarom de patiënt denkt dat niets meer helpt. Mogelijk hebben ze een aantal behandelingen gehad die niet succesvol waren, of hebben ze slechte ervaringen gehad met eerdere behandelaars. Het is belangrijk om naar hun zorgen te luisteren en hen gerust te stellen dat er nog steeds opties zijn die kunnen helpen.

Leg uit dat chronische pijn een complexe aandoening is en dat er vaak geen eenvoudige oplossing is. Leg uit dat je een zorgvuldige beoordeling zult uitvoeren en samen met de patiënt een persoonlijk behandelplan zult opstellen dat past bij hun individuele behoeften en mogelijkheden.

Je kunt de patiënt ook aanmoedigen om realistische doelen te stellen en hen motiveren om zelfmanagementtechnieken te gebruiken, zoals oefeningen en ontspanningstechnieken, om de pijn te verminderen en de kwaliteit van leven te verbeteren. Het is belangrijk om de patiënt aan te moedigen om positief te blijven en te geloven dat er nog steeds opties zijn die kunnen helpen.

Neem als voorbeeld mensen met lage rugpijn die hiervoor een fysiotherapeut zoeken
Deze patiënten hebben al een vooroordeel dat bukken slecht is voor de rug. Een associatie daarbij is dat mensen verwachten daardoor nog meer klachten te krijgen. Een andere associatie is dat ze denken dat ze door het bukken bij lage rugpijn iets beschadigen of stuk maken, waardoor de rug andermaal aan slijtage onderhevig is. Vanuit de ervaringsgerichte benadering ga je die ervaring toetsen in de praktijk. Je ziet vaak dat deze patiënten tijdens de beweging zichzelf schrap zetten en hun adem vasthouden. Dit doen ze omdat ze het gevoel hebben hun rug te moeten beschermen, anders is het slecht. Leg daarom bij dezelfde beweging jouw handen op de buik of rug van de patiënt. En vraag hem/haar de beweging nogmaals te doen, en in plaats daarvan door te blijven ademen en de rugspieren actief te ontspannen. De uitkomst kan conflicterend voor ze zijn, omdat ze niet nog meer pijn ervaren. Dit botst dus met de verwachting dat iets schadelijks is.

Gratis webinar voor fysiotherapeuten; Explain Pain – Verwachtingen over therapie

Wil je meer weten over de verwachtingen over therapie (tijdens de cursus Explain Pain gaan we dieper in op dit onderwerp) volgens de inzichten van MSc Bart van Buchem? Luister dan naar de uitgebreide versie van de gratis webinar via onderstaande link.

Explain Pain – begrijp de pijn cursus

Pijn is een wereldwijd probleem, met 1 op 5 mensen die een chronische vorm van pijn ervaart. De druk op de gezondheidszorg is aan het toenemen en de vraag naar een oplossing wordt groter. Opvattingen met betrekking tot (chronische) pijn maken daardoor ook een evolutie door. Sommige hebben het zelfs over een pijnrevolutie. Waarbij je radicaal anders leert denken en handelen met betrekking tot pijn en gezondheid. Maar hoe?

Onze tweedaagse cursus heeft twee hoofddoelen: Verdieping en verbreding kennis met betrekking tot pijn voor de professional. En toepassing van deze kennis – door het gericht en strategisch in te zetten ten behoeve van behandeldoelstellingen. Meer weten over de nascholingscursus Explain Pain voor fysiotherapeuten ->

/by
Webinar - Behandeling tenniselleboog door PhD Val Jones - Fysiolinks

Webinar – Behandeling tenniselleboog door PhD Val Jones

, , ,

Waarom is het herstel van een tenniselleboog zo’n probleem om te managen? Daar wordt in deze video van elleboog specialist Pt PhD Val Jones aandacht aan besteed. Ze zal onder andere kijken naar de risicofactoren, de klinische signalen en symptomen en wat het pijnsysteem doet. Daarnaast gaat ze dieper in op wat wij als fysiotherapeuten kunnen doen in de behandeling en hoe een positieve mindset hierbij een recept voor succes kan zijn.

Dus heb je patiënten met vervelende en langdurige elleboogklachten zoals een tenniselleboog? Val Jones, dé elleboogspecialist uit Engeland, neemt je in deze Engelstalige webinar mee om haar kennis aan jullie over te brengen. Ze leert je hoe je dit gewricht kunt evalueren en behandelen in een zeer praktijkgerichte webinar van ongeveer 3o minuten.

Welke nascholingscursussen kunnen jou als fysiotherapeut hierbij verder helpen?

The Elbow Complex Demystified met Pt PhD Val Jones

In deze tweedaagse cursus komt het evidence based onderzoek en de behandeling aan bod van mensen met klachten van de elleboog. De elleboogcursus helpt je jouw kennis en kunde van het evidence based onderzoeken en behandelen van patiënten met een probleem aan de elleboog te verbeteren.

In de cursus The Elbow Complex Demystified » ligt de focus op het klinisch redeneren via casuïstiek en het oefenen van vaardigheden die nodig zijn om effectief onderzoek van de elleboog te kunnen doen.

Waarom leren met Fysiolinks

Fysiolinks heeft met 20 cursussen een ruim aanbod in erkende trainingen voor fysiotherapeuten. We hebben een interessant leerproces ontwikkeld waarin kennis en praktijk samen worden gebracht – de link tussen denken en doen. Samen met onze topdocenten die een passie hebben voor het vak en dit graag laten ervaren, helpen wij dat te realiseren. In een gratis videopresentatie van minder dan een half uur vergroot jij je kennis onder begeleiding van de beste internationale docenten van Fysiolinks. Prikkel je nieuwsgierigheid en wordt nog sterker in je vak.

/by
Explain pain Chronische pijn

In 12 weken de best mogelijke resultaten bereiken bij mensen met chronische pijn

,

Alleen al in Nederland zijn er meer dan 3,2 miljoen mensen met chronische pijnklachten. Chronische pijn is vaak complex en wordt beïnvloed door een combinatie van fysieke, psychologische en sociale factoren. Het kan moeilijk zijn om de oorzaak van de pijn te achterhalen en de juiste behandeling te bepalen. Heb je patiënten met chronische pijn die niet reageren op standaardbehandelingen? Zoek je naar nieuwe en effectieve manieren om hen te helpen?

Twee recente indrukwekkende wetenschappelijke onderzoeken* hebben bewezen, dat het in 12 weken mogelijk is om resultaten te boeken bij mensen met chronische pijn! Een methode die een jaar na de behandeling nog altijd effect heeft. Een behandelstrategie waar patiënten uiteindelijk zelf mee verder kunnen en ze minder afhankelijk zijn. De behandeling is gericht op beïnvloedbare factoren en op beïnvloedbare neuro-immuun processen. Allemaal uitvoerbaar in de fysiotherapiepraktijk en om een aantal cruciale vaardigheden van de fysiotherapeut vragen. Onze Explain Pain cursus over effectieve behandeling van pijnpatiënten gaat je die vaardigheden leren.

Aan de slag met conceptuele verandering

De beste behandelresultaten bij chronische rugpijn worden behaald op basis van conceptuele verandering. Ofwel, hoe je de patiënt helpt af te komen van niet-behulpzame gedachten, overtuigingen, strategieën, beperkingen en hoe je kunt helpen dit in het leven van de patiënt te verankeren. Naast een brede kijk op beïnvloedbare factoren op pijn zoals slaap, beweging, ontspanning, coping, gedachten, emoties en leefstijl worden nieuwe strategieën geïntroduceerd. De zogenaamde Sensory-Motor-Retraining en het revolutionaire Graded Motor Imagery geeft je concrete stappen voor deze behandeling. De meest complete benadering waarbij je invloed op neuro-immunologische processen hebt met behulp van innovatieve ‘brain training’.

“De behandeling is gericht op beïnvloedbare in stand houdende factoren en op beïnvloedbare neuro-immuun processen”

Met deze aanpak willen we ervoor zorgen dat de patiënt ervan overtuigd raakt dat het lichaam sterk en gezond is, in plaats van zwak, kapot en onveranderbaar. Dat het lichaam fit genoeg is, en dat het veilig is om te bewegen. Patiënten krijgen betrouwbare, nauwkeurige informatie, effectieve beweegstrategieën en worden niet lastiggevallen met onjuiste informatie die de patiënt slechts in verwarring brengen, waardoor herstel in de weg gestaan wordt.

*Bagg et al., 2022 doi:10.1001/jama.2022.9930 en Kent et al., 2023 https://doi.org/10.1016/S0140-6736(23)00441-5

Explain Pain – begrijp de pijn cursus

De tweedaagse cursus Explain Pain (KRF 19pt) biedt de kans om nieuwe kennis en vaardigheden op te doen op het gebied van pijnbehandeling. Door middel van interactieve en praktijkgerichte sessies leer je over innovatieve technieken en behandelingsopties die bewezen effectief zijn bij het verminderen van chronische pijn en het verbeteren van de kwaliteit van leven van patiënten. Je ontwikkelt niet alleen professionele vaardigheden, maar je zal zelf ook een transformatie doormaken in je denkwijze over de behandeling van patiënten met chronische pijn.

Meer weten over de nascholingscursus Explain Pain voor fysiotherapeuten ->

/by
FNS hoe psychologische, sociale en biologische factoren samenwerken

De complexiteit van Functionele Neurologische Stoornis: wat zegt de wetenschap

,

Functionele Neurologische Stoornis (FNS), een aandoening waarbij patiënten symptomen ervaren die lijken op die van een neurologische aandoening, maar waarvoor geen lichamelijke oorzaak kan worden gevonden. Deze blog beschrijft hoe FNS mogelijk ontstaat en wat de wetenschap uit het verleden en heden ons vertelt.

Wat is FNS

Functioneel Neurologische Stoornis (FNS) is een hapering in het verzenden en ontvangen van signalen in de hersenen. Patiënten kunnen symptomen ervaren die lijken op die van een neurologische aandoening, zoals tremoren, spierzwakte, verlies van gevoel, blindheid of verlamming, maar waarvoor geen lichamelijke oorzaak kan worden gevonden. Het lijkt erop dat bepaalde delen van de hersenen anders functioneren bij mensen met FNS in vergelijking met gezonde mensen. Studies met hersenscans zoals functionele MRI (fMRI) hebben aangetoond dat er veranderingen zijn in de activiteit van de frontale cortex, de amygdala en de insula bij patiënten met FNS.

In Nederland krijgen jaarlijks naar schatting tweeduizend patiënten de diagnose FNS. Hoewel de exacte oorzaken van FNS nog niet volledig begrepen zijn, wordt aangenomen dat de symptomen kunnen worden veroorzaakt door een combinatie van psychologische, sociale en biologische factoren.

De diagnose van FNS kan alleen worden gesteld na grondige medische en neurologische onderzoeken om andere oorzaken van de symptomen uit te sluiten. Het is belangrijk om te benadrukken dat FNS geen verzonnen aandoening is, en dat patiënten hun symptomen wel degelijk ervaren. FNS wordt echter vaak verkeerd begrepen en verward met hypochondrie of simulatie.

Wat zegt de wetenschap over FNS

Literatuur uit het verleden

De geschiedenis van FNS als klinisch concept gaat terug tot de 19e eeuw, toen het door Franse neurologen werd beschreven als “hysterie”. In de loop van de tijd is de term veranderd in “conversiestoornis” en uiteindelijk naar “Functionele Neurologische Stoornis”.

De beroemde neuroloog Oliver Sacks heeft in zijn carrière verschillende patiënten behandeld die leden aan Functionele Neurologische Stoornissen (FNS). Hij beschrijft deze patiënten en zijn ervaringen met hen in zijn boek “The Man Who Mistook His Wife for a Hat” (in het Nederlands vertaald als “De man die zijn vrouw voor een hoed hield”). In dit boek uit 1985 beschrijft Sacks een aantal patiënten met FNS en andere neurologische aandoeningen, en onderzoekt hij hoe de hersenen werken en wat er gebeurt als de hersenen niet goed functioneren.

Een van de patiënten die Sacks beschrijft is een vrouw die last had van tijdelijke verlamming en blindheid. Na onderzoek bleek dat er geen fysieke oorzaak voor haar symptomen was, en dat ze leed aan FNS. Sacks beschrijft hoe deze vrouw uiteindelijk baat had bij een combinatie van fysiotherapie en psychotherapie, en hoe ze leerde omgaan met haar aandoening.

In zijn werk heeft Sacks ook gewezen op het belang van het begrijpen van de psychologische en emotionele factoren die kunnen bijdragen aan FNS, en hoe deze factoren kunnen worden aangepakt in de behandeling. Hij benadrukte dat patiënten vaak ten onrechte worden beschouwd als simulanten of patiënten met een psychische aandoening, terwijl het een echte en ernstige aandoening is die aandacht verdient. Sacks heeft met zijn werk bijgedragen aan een beter begrip van FNS en aan meer empathie voor patiënten die lijden aan deze aandoening.

Oliver Sacks was niet de voorloper in het onderzoek naar Functionele Neurologische Stoornissen, maar hij heeft wel een belangrijke bijdrage geleverd aan de bewustwording en het begrip van deze aandoening in de medische gemeenschap en bij het brede publiek.

FNS in de wetenschap op dit moment

Er zijn verschillende medische professionals geweest die zich door de jaren heen hebben beziggehouden met FNS, zoals Charcot en Freud, maar ook meer recente onderzoekers zoals Jon Stone, Mark Hallett en Suzanne O’Sullivan. Hun onderzoek heeft bijgedragen aan een beter begrip van de aandoening en heeft geleid tot nieuwe behandelmethoden en therapieën. Er wordt momenteel veel onderzoek gedaan naar Functionele Neurologische Stoornissen (FNS). Onderzoek richt zich momenteel voornamelijk op het ontwikkelen van effectieve behandelingen voor de aandoening en het beter begrijpen van de complexe mechanismen die eraan ten grondslag liggen. Hieronder vind je enkele voorbeelden van wetenschappelijk onderzoek dat wordt uitgevoerd door experts op het gebied van FNS:

  1. dr. Jon Stone van de Universiteit van Edinburgh richt zich op het ontwikkelen van nieuwe behandelingen voor FNS. Hij heeft bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar de effectiviteit van cognitieve gedragstherapie (CGT) en fysiotherapie bij patiënten met FNS.
    In dit onderzoek kreeg een groep patiënten met FNS CGT, terwijl een andere groep een standaardbehandeling kreeg. Na afloop van het onderzoek had de groep die CGT had gekregen significant minder symptomen dan de groep die de standaardbehandeling had gekregen.
  2. dr. Mark Hallett van het National Institute of Neurological Disorders and Stroke (NINDS) doet onderzoek naar de neurobiologie van FNS en de mechanismen achter deze aandoening. Hij heeft bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar veranderingen in de hersenen van patiënten met FNS en de rol van psychologische factoren bij het ontstaan van deze aandoening. Zo hebben patiënten met FNS bijvoorbeeld vaak veranderingen in de activiteit van bepaalde hersengebieden die betrokken zijn bij emotieregulatie en zelfbewustzijn.
  3. dr. Suzanne O’Sullivan van het National Hospital for Neurology and Neurosurgery in Londen doet onderzoek naar de diagnose en behandeling van FNS. Ze heeft bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar de effectiviteit van hypnotherapie en andere psychologische behandelingen bij patiënten met FNS.

In een onderzoek kreeg een groep patiënten met FNS hypnotherapie, terwijl een andere groep een standaardbehandeling kreeg. Na afloop van het onderzoek had de groep die hypnotherapie had gekregen significant minder symptomen dan de groep die de standaardbehandeling had gekregen.

Naast deze experts zijn er ook andere onderzoekers die zich bezighouden met FNS, zowel in Europa als in andere delen van de wereld. Er wordt bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar de genetische en omgevingsfactoren die bijdragen aan het ontstaan van FNS, en naar de beste behandelmethoden voor deze aandoening.

Stone, J., et al. (2010). “Cognitive behavioural therapy for functional neurological symptoms: a pilot study.” Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry 81(11): 1226-1232. PMID: 20940217

Hallett, M. (2016). “Functional Neurological Disorders: The Neurobiology of Non-epileptic Seizures.” Neurobiology of Epilepsy and Aging 227-235. PMID: 27651261

O’Sullivan, S. S., et al. (2018). “Clinical outcomes of a novel specialist psychotherapy service for functional neurological disorders.” Journal of Neurology 265(4): 904-912. PMID: 29470644

Welke nascholingscursussen kunnen jou als fysiotherapeut hierbij verder helpen?

Behandeling voor FNS kan bestaan uit psychotherapie, cognitieve gedragstherapie, fysiotherapie en medicatie, afhankelijk van de individuele symptomen en behoeften van de patiënt.

Fysiotherapie bij FNS

Onze tweedaagse cursus (KRF 18pt) fysiotherapie bij Functioneel Neurologische Symptomen (FNS) wordt gegeven door dr. Jeannette Gelauff (AIOS neurologie), dr. Didi Rhebergen (neuropsychiater) en Bart van Buchem (MSc) die vooraan staan in de kennis en kunde over de FNS-patiënt. Meer weten over de cursus Fysiotherapie bij Functioneel Neurologische Symptomen (FNS)

Explain Pain – begrijp de pijn cursus

Pijn is een wereldwijd probleem, met 1 op 5 mensen die een chronische vorm van pijn ervaart. De druk op de gezondheidszorg is aan het toenemen en de vraag naar een oplossing wordt groter. Radicaal anders leren denken en handelen met betrekking tot pijn en gezondheid kan uitkomst bieden. Maar hoe?

Onze tweedaagse cursus Explain Pain heeft twee hoofddoelen: Verdieping en verbreding kennis met betrekking tot pijn voor de professional. En toepassing van deze kennis – door het gericht en strategisch in te zetten ten behoeve van behandeldoelstellingen. Meer weten over de cursus Explain Pain voor fysiotherapeuten ->

NLP voor fysiotherapeuten en (para) medici

Neuro Linguïstisch Programmeren (NLP) is een methodiek voor training, coaching en communicatieverbetering. In deze interactieve 3-daagse NLP cursus (22 punten KRF) ga je leren op welke verbale en non-verbale niveaus je kunt communiceren met je patiënten waardoor je meer informatie kunt krijgen die relevant is voor het behandeltraject. Meer weten over de nascholingscursus NLP voor fysiotherapeuten en (para) medici ->

/by
De mysterieuze aandoening genaamd FNS - Fysiolinks

Als je lichaam de controle verliest: De mysterieuze aandoening genaamd FNS

,

Ineens wil je been niet meer, gewoon lopen lukt niet. Plotseling gaan je handen trillen. Je spieren trekken op de gekste momenten ongecontroleerd samen. Je denkt dat er iets mis is in je hoofd. Alles wat je altijd deed zonder nadenken, gaat niet meer vanzelf. Maar, de dokter kan niets vinden. Deze klachten kunnen het gevolg zijn van een Functionele Neurologische Stoornis (FNS).

Wat is een Functioneel Neurologische Stoornis

Functioneel Neurologische Stoornis (FNS) is een aandoening waarbij patiënten symptomen ervaren die lijken op die van een neurologische aandoening, zoals tremoren, spierzwakte, verlies van gevoel, blindheid of verlamming, maar waarvoor geen lichamelijke oorzaak kan worden gevonden. In plaats daarvan wordt aangenomen dat de symptomen worden veroorzaakt door een combinatie van psychologische en sociale factoren.

FNS is een hapering in het verzenden en ontvangen van signalen in de hersenen. In Nederland krijgen jaarlijks naar schatting tweeduizend patiënten de diagnose FNS. De kans is groot dat dat deze groep nog veel groter is, omdat ze niet allemaal in het medisch circuit terechtkomen. Hoewel de exacte oorzaken van FNS nog niet volledig begrepen zijn, wordt aangenomen dat de symptomen kunnen worden veroorzaakt door een combinatie van psychologische, sociale en biologische factoren.

Welke rol spelen de hersenen bij FNS

Vaak ontstaat het bij acute stressvolle situaties waarbij die gebeurtenissen invloed hebben op het systeem. De hersenstam speelt een cruciale rol bij het reguleren van deze fysiologische reactie, en bepaalde gebieden in de hersenstam, zoals de locus coeruleus en de reticulaire vorming, spelen een belangrijke rol bij het activeren van het sympathische zenuwstelsel.

Het vluchten-vecht-bevries-effect is een fysiologische reactie op stress of gevaar, waarbij het sympathische zenuwstelsel wordt geactiveerd en het lichaam zich voorbereidt op actie. Deze reactie vindt plaats in de hersenstam, waar de hersenen signalen naar het lichaam sturen om te reageren op een bedreiging. Het vluchten-vecht-effect wordt ook wel de “fight or flight or freeze”-reactie genoemd en kan leiden tot:

  • een verhoogde hartslag,
  • snellere ademhaling,
  • verhoogde bloeddruk
  • verhoogde spierspanning,
  • wat het lichaam in staat stelt om te reageren op een dreiging door te vechten of te vluchten.

Diagnosestelling bij FNS

De Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5) uit 2013 geeft de volgende criteria voor het stellen van de diagnose van Functioneel Neurologische Stoornis:

  1. Eén of meer symptomen van verstoring in de motorische of sensorische functie, die lijken op een neurologische aandoening. Deze symptomen veroorzaken klinisch significante stress of beperkingen in het dagelijks functioneren.
  2. Klinische bevindingen bieden bewijs dat de symptomen niet volledig verklaard kunnen worden door een neurologische aandoening of andere medische aandoening, zoals intoxicatie of medicatiegebruik.
  3. De symptomen zijn niet opzettelijk geproduceerd of gesimuleerd (zoals bij Münchhausen-by-proxy), en zijn niet te verklaren door een somatisch symptoomstoornis of angststoornis.
  4. De symptomen zijn niet uitsluitend toe te schrijven aan somatische uitingen van een andere psychische stoornis, zoals dissociatieve stoornis, conversiestoornis, somatisch-symptoomstoornis, of aan een andere specifieke psychische stoornis.
  5. De symptomen veroorzaken klinisch significante distress of beperkingen in het functioneren, sociale activiteiten of beroepsmatig functioneren, en kunnen gepaard gaan met secundaire somatische symptomen of angst- of depressieve symptomen.

De diagnose van FNS kan alleen worden gesteld na grondige medische en neurologische onderzoeken om andere oorzaken van de symptomen uit te sluiten. Het is belangrijk om te benadrukken dat FNS geen verzonnen aandoening is, en dat patiënten hun symptomen wel degelijk ervaren. FNS wordt echter vaak verkeerd begrepen en verward met hypochondrie of simulatie.

Behandeling voor FNS kan bestaan uit psychotherapie, cognitieve gedragstherapie, fysiotherapie en medicatie, afhankelijk van de individuele symptomen en behoeften van de patiënt.

Welke nascholingscursussen kunnen jou als fysiotherapeut hierbij verder helpen?

Fysiotherapie bij FNS

Onze tweedaagse cursus (KRF 18pt) fysiotherapie bij Functioneel Neurologische Symptomen (FNS) wordt gegeven door dr. Jeannette Gelauff (AIOS neurologie), dr. Didi Rhebergen (neuropsychiater) en Bart van Buchem (MSc) die vooraan staan in de kennis en kunde over de FNS-patiënt. Meer weten over de cursus Fysiotherapie bij Functioneel Neurologische Symptomen (FNS)

Explain Pain – begrijp de pijn cursus

Pijn is een wereldwijd probleem, met 1 op 5 mensen die een chronische vorm van pijn ervaart. De druk op de gezondheidszorg is aan het toenemen en de vraag naar een oplossing wordt groter. Radicaal anders leren denken en handelen met betrekking tot pijn en gezondheid kan uitkomst bieden. Maar hoe?

Onze tweedaagse cursus heeft twee hoofddoelen: Verdieping en verbreding kennis met betrekking tot pijn voor de professional. En toepassing van deze kennis – door het gericht en strategisch in te zetten ten behoeve van behandeldoelstellingen. Meer weten over de cursus Explain Pain voor fysiotherapeuten ->

/by
Explain Pain - Luisteren als therapie

Explain Pain webinar – Luisteren als therapie

, ,

Vaak denken we dat we goed luisteren naar de patiënt, maar in de praktijk kan dit nog weleens tegenvallen. In deze webinar zullen we met MSc Bart van Buchem en een ervaringsdeskundige Koert Hommel (secretatis van de Landelijke Pijnorganisatie) dan ook ingaan op de vraag hoe je kunt checken of je écht goed luistert naar het verhaal van de patiënt. Daarnaast zullen we bespreken welke strategieën kunnen helpen om beter te luisteren naar de patiënt. Kun je bijvoorbeeld luisteren leren, of is het iets dat vanzelfsprekend zou moeten zijn?

Volgens schattingen van het Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (NIVEL) hebben ongeveer 2,2 miljoen mensen in Nederland chronische pijnklachten. Dit komt neer op ongeveer 1 op de 8 volwassenen. Het is belangrijk om te begrijpen dat elk individu met chronische pijn uniek is en hun eigen ervaringen heeft met het beheersen van hun pijn.

Voelt een patiënt zich wel gehoord en gezien als mens?

Over het algemeen zal een patiënt zich gehoord voelen als hij of zij het gevoel heeft dat de fysiotherapeut zijn of haar verhaal/ervaring serieus neemt en de tijd neemt om te luisteren en te begrijpen wat er aan de hand is.

  • Wordt er bijvoorbeeld voldoende doorgevraagd en wordt er relevante informatie besproken?
  • Ben jij je bewust van de non-verbale communicatie van jou of je patiënt, inclusief de antwoorden die je teruggeeft en de wisselwerking daarvan?
  • Hoe vertaalt dit zich tenslotte in een stukje behandeling?
  • Heeft daarbij het luisteren geleid tot iets zinvols? Waarbij er niet alleen gekeken wordt naar de pijnklachten, maar ook of je de patiënt als mens ziet?
  • Weet je daarbij wat voor een patiënt belangrijk is om nog wel te kunnen doen, hoe kan hij of zij zich nog nuttig voelen in de maatschappij. Zeker wanneer je niet meer in staat bent om te werken, hoe zorg je dan voor een stukje zingeving. Waar krijgt hij of zij juist energie van en refereer je daar in een volgend gesprek nog naar?
  • Wat is de invloed van zijn of haar omgeving, partner, werk en vrijetijdsbesteding?
  • Geef je de patiënt educatie over hun pijnklachten en hoe ze deze kunnen beheersen, laat je zien dat je de tijd neemt om de patiënt te ondersteunen en te helpen begrijpen wat er aan de hand is? Zonder dat je alleen maar aan het zenden bent en je blind staart op 1 manier van kennisoverdracht.

Koert vertelt: Eerst is er vooral het besef dat er aandacht was voor de fysieke schade die ik ervaar als patiënt. Mede door pijneducatie kwam ik erachter dat er ook veel meer biopsychosociale factoren meespelen bij chronische pijn. Zo zijn de omstandigheden waarin ik leef van invloed, evenzo de manier waarop ik keuzes maak. En dat je daar als behandelaar meer op zou kunnen inzoomen, dan alleen het fysieke. Een gepaste en essentiële vraag vanuit de fysiotherapeut zou al kunnen zijn; hoe gaat het verder met je? Wel is het van belang om de patiënt uit te leggen waarom je deze vraag stelt.

Het is belangrijk voor fysiotherapeuten om deze signalen vanuit het patiëntenperspectief op te pikken en te streven naar een open, ondersteunende en empathische benadering bij de behandeling van patiënten met chronische pijn. Waardoor ze een stukje zingeving en een doel terugkrijgen.

Goed luisteren valt te leren

Als fysiotherapeut is het belangrijk om goed te luisteren naar het verhaal van de patiënt, vooral als het gaat om chronische pijn. Een goede luistervaardigheid kan helpen om de patiënt beter te begrijpen en een effectieve behandelstrategie te ontwikkelen. Hier zijn enkele strategieën die kunnen helpen om beter te luisteren naar de patiënt:

  1. Zorg voor een comfortabele en veilige omgeving: Een comfortabele omgeving kan helpen om de patiënt op zijn of haar gemak te stellen en open te stellen over hun pijnervaringen. Zorg voor een rustige omgeving zonder afleiding, waarin de patiënt zich vrij voelt om te praten.
  2. Stel open vragen: Stel open vragen om de patiënt te stimuleren om hun pijnervaringen en gevoelens te delen. Open vragen beginnen vaak met woorden als “Wat”, “Hoe” en “Waarom”. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de vraag: Wat zijn jouw wensen als je kijkt naar je eigen behandeling en/of behandelaar?
  3. Actief luisteren: Actief luisteren houdt in dat je je volledige aandacht richt op wat de patiënt zegt, zonder te onderbreken of te oordelen. Hierbij maak je gebruik van non-verbale signalen zoals knikken of samenvatten wat de patiënt heeft gezegd.
  4. Herhaal en verifieer: Herhaal wat de patiënt heeft gezegd om ervoor te zorgen dat je hun verhaal goed begrijpt. Vraag ook om verduidelijking of verificatie van informatie om er zeker van te zijn dat je de situatie van de patiënt goed begrijpt.
  5. Wees empathisch: Probeer jezelf in de schoenen van de patiënt te plaatsen en probeer te begrijpen hoe het is om met chronische pijn te leven. Dit kan helpen om een gevoel van empathie te ontwikkelen en de patiënt te laten zien dat je om hen geeft.
  6. Let op non-verbale communicatie: Let op de non-verbale signalen van de patiënt, zoals gezichtsuitdrukkingen en lichaamstaal, die kunnen helpen om te begrijpen wat ze zeggen en hoe ze zich voelen.
  7. Vermijd aannames: Vermijd het maken van aannames over de patiënt of hun situatie en vraag om verduidelijking wanneer nodig.
  8. Luister naar wat er niet wordt gezegd: Soms kan wat de patiënt niet zegt net zo belangrijk zijn als wat ze wel zeggen. Let op wat er tussen de regels door wordt gezegd en vraag door wanneer iets niet duidelijk is.

Over het algemeen ondersteunt verschillende wetenschappelijk onderzoeken, zoals in het tijdschrift Musculoskeletal Science and Practice¹, dat een empathische, ondersteunende en luisterende benadering van de fysiotherapeut kan helpen om patiënten met chronische pijn beter te laten voelen gehoord en begrepen, wat uiteindelijk kan leiden tot betere behandelingresultaten.

¹Kamper, S. J., Apeldoorn, A. T., Chiarotto, A., Smeets, R. J., Ostelo, R. W., Guzman, J., … & Hartvigsen, J. (2015). Multidisciplinary biopsychosociaal rehabilitation for chronic low back pain. The Cochrane database of systematic reviews, (9), CD000963.

Gratis webinar voor fysiotherapeuten; Explain Pain – Luisteren als therapie

Wil je meer weten over de luisteren als therapie (tijdens de cursus Explain Pain gaan we dieper in op dit onderwerp) volgens de inzichten van MSc Bart van Buchem? Luister dan naar de uitgebreide versie van deze gratis webinar via onderstaande link.

Explain Pain – begrijp de pijn cursus

Onze tweedaagse cursus Explain Pain – begrijp de pijn (KRF 19pt) heeft twee hoofddoelen: Verdieping en verbreding kennis met betrekking tot pijn voor de professional. En toepassing van deze kennis – door het gericht en strategisch in te zetten ten behoeve van behandeldoelstellingen. Meer weten over de nascholingscursus Explain Pain voor fysiotherapeuten ->

/by
Explain Pain - De kracht van doen

Explain Pain webinar – De kracht van doen

, ,

In deze sessie demonstreert MSc Bart van Buchem aan de hand van voorbeelden hoe een beweeg- of houding experiment tijdens een consult kan bijdragen. Het toepassen van deze experimenten in combinatie met de eerder besproken blog kracht van metaforen en afbeeldingen creëren samen een onuitwisbare indruk bij patiënten op weg naar herstel en controle.

Een pijnlijke ervaring met bijvoorbeeld het buigen van je rug, zorgt voor een reactie van wat je lichaam verwacht. Waar het systemisch-model van je lijf al op ingesteld is, omdat de ervaring je heeft geleerd dat die beweging pijnlijk is. Door iets toe te voegen dat hiërarchisch gezien gaat concurreren met de beweging en/of de pijn, maakt dat het de ervaring van de patiënt kan veranderen. Je bent als het ware een gedragstherapeutische benadering aan het hanteren, om een potentiële nieuwe uitkomst uit te lokken voor je patiënt.

Hoe werkt de kracht van doen binnen de fysiotherapie en hoe kun je dat uitlokken?

Dit kan door alles wat we horen, zien, proeven of aanraken toe te voegen als experiment tijdens de behandeling. Zo weten we bijvoorbeeld door onderzoek, dat het toevoegen van vieze geuren, onze sensitieve gevoeligheid voor pijnlijke ervaringen versterkt wordt. Dit geldt voor kleur en het proeven van structuur net zo. Of wat dacht je van het kraken van een deur? Dit blijkt het gevoel van stramheid, of de ervaring van je gewrichtsmobiliteit en je minder soepel voelen, versterkt.

Waarbij uit studies blijkt dat tegenovergestelde dus ook waar is. Wanneer je een soepel geluid toevoegt aan de beleving, dit bijdraagt aan hoe soepel je patiënt zich voelt. Zo kan een hand van jou als fysiotherapeut weer een positieve gevoel van vertrouwen leveren, wanneer je die hand op de rug van je patiënt legt. Dit kan een vorm van veiligheid generen, die een patiënt niet direct verwacht. Door dit gevoel van veiligheid te benadrukken met de aanraking van je hand, ervaart je patiënt dat het veilig is om een gewenste beweging uit te voeren in het onderdeel van de revalidatie. Dit schept bovendien meer vertrouwen in het eigen kunnen.

Wel is het belangrijk om je patiënt van tevoren goed uit te leggen hoe en waarom je dit experiment gaat doen. Mensen moeten namelijk reflecteren op wat er op dat moment gebeurt. Niet alleen na de oefening, ook wanneer ze hiermee thuis aan de slag gaan, is het stukje bewustwording en reflecteren essentieel voor deze ervaringsgerichte benadering.

Neem als voorbeeld mensen met lage rugpijn die hiervoor een fysiotherapeut zoeken
Deze patiënten hebben al een vooroordeel dat bukken slecht is voor de rug. Een associatie daarbij is dat mensen verwachten daardoor nog meer klachten te krijgen. Een andere associatie is dat ze denken dat ze door het bukken bij lage rugpijn iets beschadigen of stuk maken, waardoor de rug andermaal aan slijtage onderhevig is. Vanuit de ervaringsgerichte benadering ga je die ervaring toetsen in de praktijk. Je ziet vaak dat deze patiënten tijdens de beweging zichzelf schrap zetten en hun adem vasthouden. Dit doen ze omdat ze het gevoel hebben hun rug te moeten beschermen, anders is het slecht. Leg daarom bij dezelfde beweging jouw handen op de buik of rug van de patiënt. En vraag hem/haar de beweging nogmaals te doen, en in plaats daarvan door te blijven ademen en de rugspieren actief te ontspannen. De uitkomst kan conflicterend voor ze zijn, omdat ze niet nog meer pijn ervaren. Dit botst dus met de verwachting dat iets schadelijks is.

Werken met target concepts voor je behandelplan, hoe pak je dat aan?

Binnen de 4 thema’s van je target concepts kan de psychosociale concept ontzettend belangrijk zijn voor het succes van je therapie. Onderdeel van het psychosociale concept, waarbij de mentale en emotionele aspecten van de patiënt invloed heeft op het herstelproces, is dat patiënten het verschil kunnen aanduiden van iets dat beschadigd is en wat pijn is ten opzichte van elkaar. Die wisselwerking is niet altijd één op één. Als iets pijnlijk is, dan is niet altijd stuk. En als iets stuk is, dan hoeft niet per definitie pijnlijk te zijn. Wanneer je met zo’n experiment aan de slag gaat is het van belang om te beseffen dat er al een vertrouwensband is tussen de fysiotherapeut en de patiënt. Dit bevordert de vorderingen van je behandelplan. Stel daarom ook de vraag of iemand bereid is en vertrouwen heeft om dit experiment met jou als therapeut aan te gaan.

Gratis webinar voor fysiotherapeuten; Explain Pain – de kracht van doen

Wil je meer weten over de kracht van doen (tijdens de cursus Explain Pain gaan we dieper in op dit onderwerp) volgens de inzichten van MSc Bart van Buchem? Luister dan naar de uitgebreide versie van de gratis webinar via onderstaande link.

Explain Pain – begrijp de pijn cursus

Pijn is een wereldwijd probleem, met 1 op 5 mensen die een chronische vorm van pijn ervaart. De druk op de gezondheidszorg is aan het toenemen en de vraag naar een oplossing wordt groter. Opvattingen met betrekking tot (chronische) pijn maken daardoor ook een evolutie door. Sommige hebben het zelfs over een pijnrevolutie. Waarbij je radicaal anders leert denken en handelen met betrekking tot pijn en gezondheid. Maar hoe?

Onze tweedaagse cursus heeft twee hoofddoelen: Verdieping en verbreding kennis met betrekking tot pijn voor de professional. En toepassing van deze kennis – door het gericht en strategisch in te zetten ten behoeve van behandeldoelstellingen. Meer weten over de nascholingscursus Explain Pain voor fysiotherapeuten ->

/by
Explain Pain - kracht van metaforen | Fysiolinks nascholing fysiotherapie

Explain Pain webinar – De kracht van metaforen

, ,

De kracht van het gesproken woord is niet te onderschatten. Zowel in negatieve als in positieve zin zijn woorden voor patiënten met aanhoudende pijnklachten relevant. In deze webinar gaan MSc Bart van Buchem, MSc Rutger Gerritsen en MSc Iris Barten in op de negatieve en positieve impact van woorden. Hoe je de positieve impact kunt bekrachtigen en relevant kunt maken voor het herstel.

Een metafoor waarbij je een woord of beeld voor iets anders, waarmee het een overeenkomst vertoont, gebruikt is snel gemaakt. Vaak zonder dat we het doorhebben gebruiken we er zomaar een stuk of 50 per dag. Hoe vaak gebruik je niet de vergelijking van iets? Denk hierbij aan: het is als… het lijkt op…

Beïnvloed jij onbewust de gedachte en het gedrag van jouw patiënt?

De interpretatie van een metafoor is voor jouw patiënt mogelijk anders, dan die van jou als fysiotherapeut. Neem het voorbeeld van de diagnostische metafoor ‘Frozen shoulder’. Dit geeft de suggestie aan je patiënt dat de schouder zodanig vast zit, dat het niet meer te bewegen valt. Je patiënt kan hierdoor worden beïnvloed, waardoor hij/zij de gedachte aanneemt dat bewegen met pijn daardoor niet goed is en de hele arm niet meer durft te bewegen. Bedenk dat hoe erger een diagnose klinkt, hoe meer een patiënt zich daar mogelijk naar gaat gedragen. Zie hieronder enkele voorbeelden van gedachtes, emoties, gedrag en andere componenten van patiënten zelf die hun pijn kunnen beïnvloeden;

  • Bewegen met pijn is niet goed (gedachte)
  • Er is iets kapot in het lichaam (gedachte)
  • Voel me onzeker als ik beweeg (emotie)
  • Ik twijfel erg of het nog goed komt (emotie)
  • Mijn werkdruk is hoog (sociaal)
  • Ik heb geen tijd om te sporten (sociaal)
  • Ervaringen met pijn vanuit opvoeding (levensfase)
  • Geen grenzen stellen en bewaken (gedrag)
  • Dat heb ik altijd zo gedaan (gedrag)
  • Steunweefsel aandoeningen (bijkomende ziekte)
  • Overgevoeligheid voor prikkels (genetisch)
  • Mentale klachten (genetisch)

Gebruik daarom liever taal die ontzenuwt en minder angst inboezemt dan noodzakelijk is. Dit kan een positieve bijdrage leveren aan de beleving en daarbij het herstel. In plaats van aan te geven dat: onderuitgezakt zitten niet mag, bukken slecht is, pijn betekent dat er iets kapot is, last van vastzittende spieren of dat je moet stoppen met bewegen als iets pijn doet. Kan je ook de nadruk leggen op: dat een rug sterk is, elke beweging goed is, je lichaam zich kan aanpassen, je lijf ook zelf voor herstel zorgt en dat je niets hoeft te vermijden om veilig te kunnen bewegen.

Uit de praktijk; zijn metaforen in de gezondheidszorg behulpzaam of niet?

Vraag jezelf eens af; zijn metaforen überhaupt wel behulpzaam of niet? Voegt het iets toe, zonder de waarde van de pijn of diagnose te verliezen. En hoe vaak corrigeer jij je patiënt? Als zorgverlener ben je geneigd om dit te doen, om een aandoening, diagnose of behandeling correct weer te geven. Maar onbewust kun je daarmee je patiënt invalideren.

Manueel therapeut Rutger vertelt
In de 14 jaar dat ik als manueel therapeut werk, heb ik geleerd dat het gebruik van taal soms essentieel is in het vergroten van de kans van slagen van de behandeling. Ik heb regelmatig patiënten voor het eerst in mijn behandelkamer gehad die mij vroegen om een ‘verschoven wervel’ weer op zijn plaats te zetten of om een ‘scheve rug’ recht te zetten. Ik heb ook gemerkt dat het direct willen corrigeren van dit type van gedachten vaak niet direct en soms zelfs averechts werkt. Ik probeer bij patiënten met langdurige pijnklachten altijd eerst te achterhalen wat hun eigen gedachten over het ontstaan van de klachten zijn. Door in gesprek te gaan en een behandelrelatie op te bouwen, staan patiënten vaak meer open voor de visie die jij zelf als therapeut hebt. Ons vak blijft maatwerk en dat maakt het ook zo ontzettend interessant!

 

Sportfysiotherapeut Iris vertelt
Steeds vaker valt het op hoe negatief mensen over hun eigen lichaam spreken met termen als; mijn spieren zitten vast, of er is niets meer aan te doen want alles is versleten. Daarbij zelfs juist al hun klachten in handen van ons, de therapeut, leggen. Want wij kunnen het wel ‘even’ oplossen. Zelfredzaamheid wordt meer een externe factor in plaats van dat het intrinsiek is. Onze gesprekken in de behandelkamer worden nog belangrijker om deze gedachtes mogelijk om te kunnen draaien. Waarbij de patiënt weer een positieve kijk ervaart over hun eigen lijf. En dat ze ook begrijpen dat ze zelf veel kunnen bereiken in hun klachtenbeeld. Vooral om focus te geven wat de reden van pijnklachten bij slijtage kan zijn, of waarom spieren vastzitten. Wellicht ademt iemand gewoon niet goed. Zijn andere factoren, qua vitaliteit niet op orde. Door meer kennis te geven in termen als: er is duidelijk een spierkrachtsverschil, of je hebt wel wat minder kracht in je been. Zorg je ervoor dat je samen met je patiënt aan hun klachten kunt werken.

Gratis webinar voor fysiotherapeuten; Explain Pain – de kracht van metaforen

Wil je meer weten over de kracht van metaforen (tijdens de cursus Explain Pain gaan we dieper in op dit onderwerp) volgens de inzichten van MSc Bart van Buchem? Luister dan naar de uitgebreide versie van de gratis webinar via onderstaande link.

Explain Pain – begrijp de pijn cursus

Pijn is een wereldwijd probleem, met 1 op 5 mensen die een chronische vorm van pijn ervaart. De druk op de gezondheidszorg is aan het toenemen en de vraag naar een oplossing wordt groter. Opvattingen met betrekking tot (chronische) pijn maken daardoor ook een evolutie door. Sommige hebben het zelfs over een pijnrevolutie. Waarbij je radicaal anders leert denken en handelen met betrekking tot pijn en gezondheid. Maar hoe?

Onze tweedaagse cursus heeft twee hoofddoelen: Verdieping en verbreding kennis met betrekking tot pijn voor de professional. En toepassing van deze kennis – door het gericht en strategisch in te zetten ten behoeve van behandeldoelstellingen. Meer weten over de nascholingscursus Explain Pain voor fysiotherapeuten ->

Bewust communiceren als fysiotherapeut kun je leren

Als paramedici worden we vooral getraind te denken en te handelen binnen het medische model. Bij een cursus NLP (Neuro Linguïstisch Programmeren) leer je op een praktische manier hoe zowel verbale- als non-verbale communicatie/gesprekstechnieken werkt, de waarde van taalgebruik en wat je kunt doen om deze te sturen.

/1 Comment/by
Explain Pain - Pijneducatie van de patiënt

Explain Pain webinar – Pijneducatie door de patiënt

, , ,

Eugenie de Ruiter is de auteur van het boek “Verklein je Pijn”, waarin ze haar eigen ervaringen met chronische pijn en die van andere patiënten bespreekt. Tijdens de webinar zullen we dieper ingaan op de kennis, ervaring en therapieën die voor haar essentieel zijn gebleken in haar herstel. Het belooft een informatief en inspirerend gesprek te worden, waarbij Eugenie de Ruiter haar persoonlijke ervaring en inzichten zal delen.

Volgens schattingen van het Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (NIVEL) hebben ongeveer 2,2 miljoen mensen in Nederland chronische pijnklachten. Dit komt neer op ongeveer 1 op de 8 volwassenen. Het is belangrijk om te begrijpen dat elk individu met chronische pijn uniek is en hun eigen ervaringen heeft met het beheersen van hun pijn.

Gratis webinar voor fysiotherapeuten; Explain Pain – Pijneducatie van de patiënt

Wil je meer weten over het onderwerp: pijneducatie van de patiënt (tijdens de cursus Explain Pain gaan we dieper in op dit onderwerp) volgens de inzichten van MSc Bart van Buchem? Luister dan naar de uitgebreide versie van deze gratis webinar via onderstaande link.

Explain Pain – begrijp de pijn cursus

Pijn is een wereldwijd probleem, met 1 op 5 mensen die een chronische vorm van pijn ervaart. De druk op de gezondheidszorg is aan het toenemen en de vraag naar een oplossing wordt groter. Opvattingen met betrekking tot (chronische) pijn maken daardoor ook een evolutie door. Sommige hebben het zelfs over een pijnrevolutie. Waarbij je radicaal anders leert denken en handelen met betrekking tot pijn en gezondheid. Maar hoe?

Onze tweedaagse cursus heeft twee hoofddoelen: Verdieping en verbreding kennis met betrekking tot pijn voor de professional. En toepassing van deze kennis – door het gericht en strategisch in te zetten ten behoeve van behandeldoelstellingen. Meer weten over de nascholingscursus Explain Pain voor fysiotherapeuten ->

/by

Docent Bart van Buchem geeft 3 tips over pijn die jouw patiënten absoluut moeten weten.

,

Wij waren afgelopen week op bezoek bij fysiotherapeut en docent Bart van Buchem om te praten over patiënten met pijn. Wij vroegen hem de belangrijkste dingen die een patient moet weten over pijn en hij gaf ons drie handige tips. Wil je ze weten? Bekijk direct onderstaande video!

Meer over Bart van Buchem:

Bart van Buchem is sinds 2007 werkzaam als fysiotherapeut en is gespecialiseerd in het behandelen en begeleiden van mensen met chronische pijn en functionele stoornissen.

In 2010 studeerde Bart af als ‘Master in Physiotherapy’ in de psychosomatische fysiotherapie. Zijn interesse gaat uit naar chronische pijn en de ontwikkelingen voor de behandelmogelijkheden daarvan. Naast het behandelen van patiënten adviseert hij netwerken, opleidingen en collega’s over de laatste ontwikkelingen op dit gebied.

Wat andere cursisten zeggen over de cursussen van Bart.

 

“Goede en leerzame cursus, veel opgestoken van Bart. Goeie manier van presenteren en duidelijke uitleg.”

“Zeer goede docent. Vertelt veel nieuwe informatie, maar is prettig om naar te luisteren”

“Wat heb ik genoten van deze twee dagen!! Ik denk nu de hele dag in DIM’s en SIM’s en probeer hier mee aan de slag te gaan. Inspirerende docent, Bart van Buchem! Dat smaakt naar meer!”

De cursussen van Bart bij Fysiolinks.

Bart geeft bij ons de cursus Explain Pain en de cursus Functioneel Neurologische Symptomen.

Wil je de hele cursus agenda zien? Klik hier.

/0 Comments/by